Najpopularniejsze typu skrzyń biegów!

Najpopularniejsze typu skrzyń biegów!

Skrzynia biegów jest bardzo istotnym elementem w każdym samochodzie. Przekładnia ta, pozwala nam dostosować obroty silnika do prędkości z jaką się przemieszczamy. Można to łatwo sobie z wizualizować na podstawie, jazdy na rowerze, który jest wyposażony w przerzutki. Jadąc takim jednośladem niską prędkością, przerzutka również jest ustawiona, przykładowo na jedynkę, a wraz ze wzrostem tępa pedałowania przełożenia idą do góry. Robimy to, aby odciążyć, jak najbardziej nogi. Silnik też potrzebuje optymalnego przełożenia, żeby się nie "męczyć". Na dzień dzisiejszy gama skrzyń biegów jest bardzo szeroka. W zależności od budżetu, potrzeb i preferencji, możemy wybrać taką skrzynie biegów jaka jest nam potrzebna. Jest wiele rodzai skrzyń biegów, a dzielone są według różnych kryteriów. Niżej przedstawiam wszystkie typy skrzyń biegów jakie znam, bez konkretnego podziału.

Manualna

Wizualizacja manualnej skrzyni begów

Najpopularniejszy typ skrzyni biegów, to skrzynia manualna. Spowodowane jest to przede wszystkim dzięki niskiej cenie produkcji. Kiedyś przewagą skrzyń manualnych było przyspieszenie, ponieważ skrzynie automatyczne wolniej zmieniały biegi, dzisiaj ta granica jest zatarta, a istnieją skrzynie które w tej płaszczyźnie są szybsze. Ponadto taki typ skrzyni jest bardzo trwały i bezawaryjny jeśli tylko jest eksploatowany w sposób prawidłowy. Co do samej zasady działania. W skrzyni manualnej zmiana biegów jest uzyskiwana dzięki przekładniom zębatym. O tym jaki bieg zostanie wrzucony decyduje kierujący, za pośrednictwem drążka skrzyni biegów. W jaki sposób zmieniamy bieg w takiej skrzyni biegów? W momencie, kiedy wciskany zostaje pedał sprzęgła, układ wysprzęgla się dzięki czemu możemy przełożyć moc na kolejne koła zębate. Innymi słowy, kiedy wciskany jest pedał sprzęgła to silnik jest "na luzie" i to od nas zależy, jaki bieg wrzucimy jako kolejny. Nie zagłębiając się za daleko w mechanikę, najogólniej umieszczone na wałku sprzęgłowym (widocznym na ilustracji wyżej) koło zębate przenosi napęd na koło zębate wałka pośredniego. Zarówno na głównym, jak również na ostatnim wałku osadzone są pary kół, odpowiadające konkretnym biegom. Kiedy zmieniamy bieg rozłączają się niepracujące koła zębate. Myślę, że od technicznej strony są to najważniejsze rzeczy i nie ma potrzeby wiedzieć więcej (przynajmniej na początek). Może jeszcze warto wspomnieć, iż w skrzyni biegów również występuje olej (zarówno w manualnej, jak i każdej innej). Jest to o tyle istotne, że gdy posiadamy samochód ze słusznym przebiegiem, warto byłoby zainteresować się wymianą tego właśnie oleju. W teorii więc ten typ skrzyni, mimo, że najbardziej podstawowy to wydaje się solidny i wygodny. Nie jest to do końca prawdą, bo faktem jest, że jest tutaj trzeci pedał który trzeba wciskać przy każdej zmianie biegu. Tak o ile na trasie nie jest to duży problem, tak w ruchu miejskim, w korkach, ciągłe operowanie gazem, hamulcem i sprzęgłem na dłuższą metę jest zwyczajnie męczące i na tej płaszczyźnie, nieważne jaki automat, zawsze wygra.

Klasyczna skrzynia automatyczna

Przykład klasycznej skrzyni biegów

Klasyczna skrzynia automatyczna, działa w nieco inny sposób niż manual. Jest tak ponieważ, zamiast klasycznego sprzęgła występuje konwerter momentu obrotowego, bądź sprzęgło hydrokinetyczne. Oczywiście samych podzespołów jest cały ogrom, ale nie ma sensu w tym momencie się w to zagłębiać. W przypadku automatu, rola kierowcy sprowadza się, tylko do wybrania odpowiedniego trybu jazdy i wciskania pedałów gazu i hamulca. Samych trybów pracy jest kilka:

- P (Park)- Tryb przeznaczony do wyłączania silnika, jest to jak gdyby zostawienie samochodu na biegu,

- R (Reverse)- Należy przełączać na niego dopiero, gdy auto całkowicie się zatrzyma. Służy, aby jechać samochodem do tyłu,

- D (Drive)- Na tym trybie przemieszczamy się cały czas, w tym trybie skrzynia samoczynnie dostosowuje odpowiedni bieg,

- N (Neutral)- Inaczej bieg jałowy,

- S (Sport)- Nadaje bardziej dynamiczny charakter skrzyni biegów,

- B (Breake)- Hamowanie silnikiem i odzyskiwanie energii w autach hybrydowych,

- "+","-" - Ręczna zmiana biegu do góry lub do dołu,

- 1,2,3- Ustawienie danego biegu,

**********************Oznaczenia są wspólne dla wszystkich automatów takie same, nie oznacza to, że każda skrzynia ma wszystkie z wyżej przedstawionych trybów*******************

Automat, więc daje bardzo duży komfort, szczególnie w ruchu miejskim. Nim nowsza skrzynia, tym pracuje lepiej, szybciej i płynniej. Trzeba jednak liczyć się z odrobinę większym spalaniem oraz nieznacznie gorszymi osiągami względem skrzyni manualnej. Automat dzięki komputerowi kontroluje prędkość, obroty i inne czynniki, dzięki czemu może dobrać w sposób idealny przełożenie. Co za tym idzie, koszty ewentualnej naprawy rosną, przez większą złożoność układu. Automaty są bardziej awaryjne od skrzyń manualnych, nie powinniśmy się jednak tego bać, gdyż jeśli tylko eksploatujemy sprzęt tak jak powinno się to robić, to nie powinno być z nią większych problemów. Dla skrzyń automatycznych charakterystyczną cechą jest także opóźnienie względem gwałtownego wciskania gazu. Automaty nie lubią nagłego dociskania pedału do końca, należy płynnie operować gazem, aby skrzynia miała czas na reakcje. Na rynku jest wiele bardzo udanych skrzyń automatycznych, wystarczy poszukać tego czego nam potrzeba.

Półautomatyczna skrzynia biegów

Przykładowy drążek skrzyni półautomatycznej

Tego typu skrzyni należy unikać jak ognia. Działa ona na zasadzie skrzyni manualnej, tylko to komputer steruje sprzęgłem. Najczęściej sama budowa skrzyni jest identyczna jak w manualu. Jak sama nazwa mówi, jest to półautomat, czyli kierowca sam wybiera przełożenie, za pomocą lewarka bądź łopatek przy kierownicy, jednak to skrzynia zajmuje się operowaniem sprzęgłem. Daje to wrażenie, jakby sprzęgłem zajmował się kursant na prawo jazdy, ponieważ skrzynie te często szarpią i nie radzą sobie z podjazdami pod górkę. Dla użytkownika, skrzynia ta nie daje zasadniczo żadnych korzyści, jedynie w bardzo powolnej jeździe miejskiej. Natomiast w terenach bardziej górzystych, podczas podjazdów pod górkę możemy poczuć palone sprzęgło, częste szarpanie i ospałą pracę. Ponadto wysoka awaryjność, a co za tym idzie rosnące koszta napraw, które i tak nie są niskie. Osobiście nie poleciłbym tego typu skrzyni nikomu, chyba, że jest to mały samochód miejski, który nie potrzebuje dynamiki, ani komfortu.

Bezstopniowa skrzynia biegów CVT

Wygląd skrzyni CVT

Najczęściej spotykana w przypadku marek Japońskich, takich jak Toyota, czy jej pochodna, czyli Lexus. Równie często wykorzystywana w przypadku układów hybrydowych. Moment obrotowy w tym typie skrzyni jest przenoszony za pomocą pasa i współpracującymi z nim kołami stożkowymi. Jest to podobna zasada działania jak ma to miejsce w skuterach o niskiej pojemności. Stożki zbliżają się i oddalają, co powoduje przemieszczanie się paska. Stożki są dwa, aby zapobiec spadaniu paska, aby zwiększyć tarcie między paskiem, a stożkiem, zastosowany jest bieżnik. Sama technologia jest wciąż rozwijana, jednak w mojej opinii ten typ skrzyni sprawdza się tylko w ruchu miejskim, w niewielkich samochodach, z małymi pojemnościami, takimi jak Toyota Prius. Sama "zmiana biegów" zasadniczo tu nie występuje, więc jazda jest niesamowicie płynna. Natomiast nie lubię, specyfiki tej skrzyni przy okazji depnięcia pedału gazu do końca. Silnik wyje jak w skuterze co, przynajmniej dla mnie nie jest przyjemne i takie dodawanie gazu nie daje żadnej satysfakcji. Trzeba jednak przyznać, iż jest to ekonomiczny typ skrzyni i zdrowy dla silnika ponieważ przez znaczną większość czasu utrzymuje stałe obroty silnika. Nie jest to jednak coś czego powinniśmy szukać, gdy od auta wymagamy dużej dynamiki i przyjemnego odgłosu silnika, coś takiego jest w stanie nam dać...

...Dwusprzęgłowa skrzynia biegów DSG

Z tyłu kierownicy widać łopatki do ręcznej zmiany biegów

Ostatni typ skrzyni biegów jaki znam, a jednocześnie mój ulubiony. Posiadająca bardzo sportowy charakter, rewelacyjną dynamikę i brak szarpnięć przy zmianie biegów. Łączy najlepsze elementy skrzyni manualnej i automatycznej. Skrzynia dwusprzęgłowa to de facto, dwie skrzynie biegów zamknięte w jednej obudowie. Występują tam sprzęgła suche, bądź też mokre, które mają za zadanie przekazać napęd na odpowiednie koła zębate. Jest to o tyle korzystne, iż jedno sprzęgło odpowiada za biegi parzyste, a drugie za biegi nieparzyste. Dla przykładu kiedy jedziemy na pierwszym biegu drugie sprzęgło "czeka" i zmiana biegu następuje natychmiastowo. Tak samo na zamianę każdy kolejny bieg. Kolejną zaletą takiego układu jest możliwość przełączenia na ręczną zmianę biegów, jeśli tylko mamy taki kaprys, najczęściej do ręcznej zmiany biegów służą łopatki przy kierownicy. Jednak szybkość tej skrzyni pozwala na dynamiczną jazdę bez zająknięć i szarpań. Ponadto dzięki temu, że są to w zasadzie dwa sprzęgła trwałość takiego układu jest bardzo wysoka, a i komputer w tym typie skrzyń działa z reguły rewelacyjnie i bardzo dobrze odczytuje intencje prowadzącego. W przypadku tego typu skrzyni warto dopłacić kilka tysięcy, ale mając za to komfort, dynamikę i trwałość. Często trochę starsze konstrukcje mają problem z szybką redukcją biegów i trzeba liczyć się z tym, że jeśli auto jednak trafi do mechanika z uszkodzoną skrzynią dwusprzęgłową to wydatek będzie naprawdę duuuży. Kończąc już temat dwusprzęgłowych skrzyń biegów, każdy producent stosuje swoje nazewnictwo tego typu układu, ponieważ rozwijają go i chcą pokazać wyższość swojego układu na innymi. Sytuacja z nazwami wygląda następująco:

- Volkswagen, Skoda, Seat- DSG

- Audi- S-Tronic

-  Porsche: PDK

- BMW: DCT

- McLaren: SSG

- Honda: NGT

- Fiat: DDCT

- Mercedes: SpeedShift

- Alfa Romeo: TCT

- Renault: EDC

- Ford, Volvo: PowerShift

Podsumowując na rynku mamy na prawdę wiele rodzajów skrzyń biegów. Świetne do miasta CVT, idealne na tor i dynamicznej jazdy skrzynie dwusprzęgłowe i najbardziej optymalne klasyczne skrzynie automatyczne i manualne. To jaką skrzynie wybierzemy w naszym samochodzie zależy głównie od budżetu i wymagań co do samochodu. Automat daje niesamowity komfort dzięki braku konieczności ciągłego machania lewarkiem skrzyni biegów i wciskania sprzęgła. Jednak jeśli stajemy przed wyborem manual, lub półautomat, wybór z mojej perspektywy przynajmniej jest oczywisty. Warto pamiętać, że pieniądze na ewentualne naprawy także trzeba mieć i kiedy decydujemy się na automat, nieważne jaki zawsze tych pieniędzy potrzeba więcej. Jednak pamiętajmy, że za wygodę się płaci. A wy jakie skrzynie macie w swoich samochodach? Zamienilibyście swoją skrzynię biegów na jakąś inną? Dzielcie się opiniami w komentarzach :D